Ga direct naar inhoud
kansrijke-start
Beeld: ©Hollandse Hoogte

Lokale coalities

Het actieprogramma Kansrijke Start zet via het stimuleren en faciliteren van lokale coalities Kansrijke Start in elke gemeente in op sterkere samenwerking tussen professionals in het medisch en sociaal domein onderling en het informeel netwerk. Kansrijke Start maakt gebruik van de definitie van kwetsbaarheid die de gemeente Rotterdam en het Erasmus MC samen hebben opgesteld.

Belangrijk voor het vormgeven en bestendigen van lokale coalities (zie par 2) is het maken van goede samenwerkingsafspraken tussen medisch, sociaal en informeel domein. Dit sluit aan op de afspraken in het GALA (Gezond en Actief Leven Akkoord) en het IZA (Integraal Zorg Akkoord): zorgverzekeraars en gemeenten richten met ingang van 1 januari 2024 in ieder geval een ketenaanpak Kansrijke Start in. Met deze afspraak wordt ingezet op het verder versterken, uitbouwen en structureel verankeren van de lokale ketenaanpak kansrijke start op weg naar een gezonde generatie.

Beeld: ©Kansrijke Start

Bekijk de interactieve landkaart van lokale coalities Kansrijke Start

Onderstaande animatie* geeft een beeld van het belang en het wijze van werken van lokale coalities Kansrijke Start.

Elk kind verdient een goede start. Helaas is dit niet voor ieder kind weggelegd. Want, een op de zes baby’s in Nederland heeft geen goede start.
Die eerste duizend dagen, van voor de bevruchting tot de tweede verjaardag, zijn cruciaal voor de groei en ontwikkeling van een kind.
In deze periode ontwikkelt de baby zich razendsnel.
Een kind dat in de eerste duizend dagen blootstaat aan chronische stress, mishandeling, roken, slechte voeding of andere risicofactoren, begint met een achterstand aan het leven.
Daarom is het belangrijk om aanstaande ouders in een kwetsbare situatie zo vroeg mogelijk te bereiken en beter te begeleiden.
In 275 gemeenten werken de ketenpartners rondom de geboorte samen in lokale coalities op basis van gezamenlijke afspraken, ook bestuurlijk. Hiermee verbinden ze het medisch en sociaal domein.
Van gemeente tot verloskundige, van huisarts tot jeugdhulpverlener, van sociaal-wijkteam tot zorgverzekeraar, en van kraamzorg tot jeugdverpleegkundige.
Lokale coalities kunnen gebruik maken van allerlei tools. Zoals de analysetool, de menukaart of de klantroutes om gezinnen in kwetsbare situaties beter te helpen.
Een zo’n gezin is de familie Reuring. En moeder Reuring is, totaal onverwacht, wéér zwanger geraakt. De kleine is meer dan welkom. Maar, vader Reuring is vorige week zijn baan kwijtgeraakt en de familie kampte al met flinke schuldproblemen. Dit zorgt voor veel extra stress.
Vroegsignaleren gebeurt al tijdens de zwangerschap door professionals uit de geboortezorg of andere zorgverleners. Daarbij maken ze gebruik van signaleringsinstrumenten.
In overleg met de ouders kan de jeugdverpleegkundige een prenataal huisbezoek afleggen. Samen met de aanstaande ouders wordt de situatie in kaart gebracht en  besproken wat er nodig is. Zo kan bijvoorbeeld het sociaal domein worden ingeschakeld. Ook kan een specifieke interventie worden ingezet en alvast een warme overdracht tijdens de kraamperiode worden afgesproken.
Professionals weten elkaar steeds beter te vinden en verwijzen op tijd naar elkaar. Daardoor worden meer zwangeren in een kwetsbare situatie op een goede manier begeleid.
De familie Reuring werd door de lokale aanpak goed geholpen. Via de verloskundige kregen zij een prenataal huisbezoek door de jeugdgezondheidszorg die hen op het spoor zette van de schuldhulpverlening.
Wil je meer weten over het actieprogramma en de lokale coalities Kansrijke Start, kijk dan op www.kansrijkestartnl.nl.

Deze video is geïnspireerd door de animatie Kansrijke Start van de Groningse Coalitie Kansrijke Start

Stimuleringsprogramma lokale coalities Kansrijke Start

Het stimuleringsprogramma lokale coalities Kansrijke Start ondersteunt gemeenten/coalities met behulp van adviseurs van Pharos bij het bouwen, versterken en verduurzamen van lokale en/of regionale coalities Kansrijke Start. In het themadocument Bouwstenen en succesfactoren is meer te lezen over de factoren die bijdragen aan een kansrijke start en over de bouwstenen & succesfactoren van een aanpak Kansrijke Start. In het themadocument Samenwerken aan een kansrijke start staan lessen, tips en voorbeelden van hoe coalities aan de slag zijn. In deze Terugblik is te lezen wat het stimuleringsprogramma in 2019-2022 heeft opgeleverd. Vanuit dit stimuleringsprogramma worden regelmatig leertrajecten opgezet rondom thema’s die van belang zijn voor gezinnen in een kwetsbare situatie en lokale coalities, zoals ‘Samenwerken met de mensen om wie het gaat’, ‘Kansrijke Start en Armoede’, ‘Gezond Zwanger Worden’ en ‘Balans in Ouderschap’. Ook worden coalities ondersteund in de verduurzaming van de samenwerking en op thema’s als Vaderschap en sensitief werken.

Onderstaande animatie* geeft een beeld van het belang en het wijze van werken van lokale coalities Kansrijke Start.

Kansrijke Ontmoetingen

Voor een optimale verbinding op landelijk, regionaal en lokaal niveau tussen de geboortezorg, de jeugdgezondheidszorg en het sociaal domein is het CPZ (College voor Perinatale Zorg) in november 2019 gestart met het project Kansrijke Ontmoetingen. Hiertoe heeft het CPZ onder andere het Geboortezorglandschap ontwikkeld. Dit biedt een dynamisch, grafisch overzicht van regionale organisaties in de geboortezorg. Daarnaast geeft het een overzicht van verschillende regionale en landelijke organisaties. Met deze interactieve landkaart zijn verschillende typen organisaties te combineren door ze aan te vinken in de legenda. In twee klikken is bijvoorbeeld te zien in welk consortium een VSV ligt. Of in welk ROS of ROAZ gebied een VSV ligt. Door in de kaart te klikken op de organisatie of het gebied naar keuze zijn vervolgens de contactgegevens van de organisatie te vinden.

Een Verloskundig Samenwerkingsverband (VSV) is een regionaal besluitvormend netwerk waarin organisaties van verloskundig zorgverleners, regionaal actieve kraamzorgorganisaties en andere regionale geboortezorg professionals gezamenlijk het (kwaliteits)beleid rondom uitvoering van de zorg rond zwangerschap en geboorte vaststellen (multidisciplinaire en lijnoverstijgende samenwerking).

Handreiking ketenaanpak Kansrijke Start

In het GALA is opgenomen dat elke gemeente in Nederland een lokale ketenaanpak Kansrijke Start heeft. De handreiking ketenaanpak Kansrijke Start geeft aan wat een lokale ketenaanpak Kansrijke Start is en hoe dit vormgegeven kan worden. Deze handreiking is primair bedoeld voor zorgverzekeraars en gemeenten vanuit de opgaven die in het IZA en het GALA zijn opgenomen. In deze handreiking is alle informatie bij elkaar gezet voor het vormen en versterken van lokale coalities, het inzetten van interventies, het maken van regionale samenwerkingsafspraken, het monitoren en het financieren van de ketenaanpak. In de handreiking worden ook diverse tools aangereikt, die hierbij behulpzaam zijn zoals de analysetool, de klantroutes, de zorgpadentool en het overzicht van erkende interventies Kansrijke Start op het www.loketgezondleven.nl.   

In de afgelopen 5 jaar zijn gemeenten in toenemende mate aan de slag gegaan met lokale coalities Kansrijke Start (zie landkaart). Met de 1e tranche in 2019 zijn 98 gemeenten hiermee gestart. Met de 2e tranche in 2019 kwamen hier 49 gemeenten bij. Met de 3e tranche in 2020 verdubbelde dit aantal met nog eens 128 gemeenten. En in 2022 zijn alle 342 gemeenten aan de slag gegaan met Kansrijke Start. Daarmee zijn de afgelopen jaren veel goede stappen gezet om lokaal aan de slag te gaan met een ketenaanpak Kansrijke Start gericht op jonge gezinnen in een kwetsbare positie.

Documenten